طب گیاهی: آگاهی، بینش و عملکرد در جمعیت شهر تهران

مقدمه: طب گیاهی به عنوان یکی از روش‌های طب مکمل، از هزاران سال قبل مورد استفاده بوده است. طب مکمل شامل گروهی از روش‌های درمانی غیر آکادمیک است که از حدود سه دهه قبل تحت عنوان طب جایگزین و سپس به عنوان مکمل‌های طب رایج نامیده شده‌اند. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت بیش از 60 درصد جمعیت جهان از ترکیبات گیاهی برای درمان استفاده می‌کنند که این آمار در کشورهای توسعه نیافته بالاتر و در کشورهای توسعه یافته کمتر است. به طور کلی استفاده از درمان‌های گیاهی در دنیا رو به افزایش بوده و همچنان استانداردهای این روش و چگونگی ارتباط آنها با اصول طب رایج مورد اختلاف است. هدف: این پژوهش با هدف «تعیین میزان آگاهی و نگرش در خصوص طب گیاهی و میزان استفاده از این روش» انجام شده است. نوع مطالعه، تحلیلی و جمعیت تحت مطالعه شامل جمعیت شهر تهران (گروه سنی بالای 15 سال) بوده است. این مطالعه در سال 1382 در شهر تهران به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انجام شده است. یافته‌ها: در این مطالعه 4123 نفر تحت بررسی قرار گرفتند. 6/75 درصد از جمعیت تحت مطالعه از طب گیاهی آگاهی داشته و 4/38 درصد کل افراد و 8/50 درصد افراد آگاه از طب گیاهی از آن استفاده کرده بودند. بیش از 60 درصد کل جمعیت مناطق مختلف شهر تهران از این روش آگاه بوده و بین 70-19 درصد جمعیت مناطق نیز از این روش استفاده کرده بودند. تمامی مناطق جهت استفاده از طب گیاهی هزینه کرده بودند. طریقه آشنایی با طب گیاهی اغلب از طریق اطرافیان بوده است. اغلب استفاده‌کنندگان از طب گیاهی میزان تاثیر این روش را زیاد اعلام کردند. افراد اغلب به کادر غیر پزشکی مراجعه کرده و عمدتاً به علت بیماری‌های گوارشی، تنفسی و اعصاب و روان از این روش استفاده کرده بودند. زنان، متاهلین و سالمندان بیشتر از سایر گروه‌ها از طب گیاهی استفاده کرده بودند. نتیجه‌گیری: با توجه به آگاهی بالای افراد نسبت به طب گیاهی و میزان استفاده بالا از این روش در جامعه، انجام تحقیقات منسجم در خصوص تعیین میزان اثربخشی این روش و برنامه‌ریزی جهت چگونگی ارایه این روش در آموزش‌های دانشگاهی امری ضروری به نظر می‌رسد. به طور کلی، سیاستگذاران امر سلامت در راستای در دسترس قرار دادن روش‌های اثربخش و پیشگیری از اثرات نامناسب احتمالی باید نظام آموزشی مورد نیاز و نظام ارزیابی اثربخشی این روش‌ها را تعیین نمایند.